یونولیت از جمله مصالح پر کاربرد در ساختمان سازی است که در این مقاله صحبت از مشکلات یونولیت خواهد شد. پلی استایرن انبساطی یا EPS به دلیل وزن سبک و عایق بندی حرارتی و صوتی مناسب و سهولت در نصب به یکی از مصالح پرکاربرد در صنعت ساختمان تبدیل شده و مانند هر ماده ساختمانی دیگری با چالش ها و مشکلاتی همراه است که آگاهی از مشکلات یونولیت برای استفاده صحیح و بهینه از آن ضروری است. آریافوم در ادامه به بررسی چهار مبحث مهم در مورد مشکلات یونولیت شامل آب رفتگی، ترک خوردن سقف یونولیت، نگهداری پیش از نصب و مقاومت در برابر حشرات موذی می پردازد.
آب رفتگی یونولیت
آب رفتگی یا Shrinkage از جمله مشکلات رایج یونولیت است که به کاهش حجم یا ابعاد یونولیت پس از تولید و در طول زمان اطلاق می شود. این پدیده می تواند ناشی از عوامل مختلفی چون فناوری تولید نامناسب، تغییرات دما و رطوبت و عدم انبارداری صحیح باشد.
در صورتی که فرآیند پخت و تثبیت یونولیت به درستی انجام نشود و دانه های پلی استایرن به طور کامل منبسط و پایدار نشوند یونولیت مستعد آب رفتگی خواهد بود. این مشکل عمدتاً در کارخانجاتی رخ می دهد که استاندارد های تولید را رعایت نمی کنند. پس در زمان خرید یونولیت حتما به سراغ تولیدکنندگان و فروشندگان معتبر یونولیت مانند آریافوم بروید تا بتوانید یونولیت با کیفیت را خریداری نمایید.
یونولیت تا حدی به تغییرات محیطی حساس است و نوسانات شدید دما و رطوبت می تواند باعث تغییرات جزئی در ابعاد یونولیت شود. این تغییرات معمولاً در حد ناچیز است اما در صورت عدم رعایت نکات نصب می تواند در دراز مدت مشکل ساز و آب رفتگی یونولیت را رقم بزند. نگهداری یونولیت در محیط های نامناسب با دمای بالا یا زیر نور مستقیم خورشید می تواند فرآیند آب رفتگی را تسریع کند.
آب رفتگی یونولیت می تواند منجر به ایجاد درز و شکاف در محل اتصالات پانل ها شود. این درزها علاوه بر ظاهر نامناسب عایق بندی حرارتی و صوتی را کاهش داده و می تواند مسیر نفوذ رطوبت و حشرات موذی را فراهم کند.
ترک خوردن یونولیت
ترک خوردن یونولیت از جمله مشکلات یونولیت است که بیشتر در سقف هایی که از بلوک های یونولیت به عنوان پرکننده در تیرچه بلوک استفاده شده یک نگرانی رایج است. این ترک ها معمولاً در لایه گچ و خاک یا سفیدکاری روی سقف ظاهر می شود و دلایل متعددی چون آب رفتگی بلوک های یونولیت دارد. همانطور که ذکر شد آب رفتن یونولیت می تواند منجر به ایجاد فاصله بین بلوک و تیرچه یا بین خود بلوک ها شود. زمانی که لایه نازکی از گچ روی این سطح ناهموار اجرا می شود این تنش ها به صورت ترک خود را نشان می دهند
نشست های جزئی در سازه ساختمان چه به دلیل فرسایش خاک زیر پی و چه به دلیل بارهای اضافی می تواند باعث تنش در سقف و ایجاد ترک شود. یونولیت به خودی خود مقاومت کششی بالایی ندارد و نمی تواند این تنش ها را جذب کند.
عدم رعایت فاصله بین بلوک ها و تیرچه ها سبب ترک خوردن یونولیت خواهد شد. در هنگام نصب باید فاصله مناسبی حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر بین بلوک های یونولیت و تیرچه ها برای بتن ریزی سقف رعایت شود. اگر این فاصله به درستی پر نشود یا بتن ریزی ناقص باشد نقاط ضعف ایجاد شده و زمینه برای ترک خوردن یونولیت فراهم می شود.
کیفیت نامناسب گچ کاری در ترک خوردن یونولیت سقفی بسیار موثر می باشد. ضخامت کم لایه گچ عدم استفاده از رابیتس یا توری مرغی در محل اتصالات و یا استفاده از گچ بی کیفیت می تواند باعث ترک خوردگی یونولیت شود. رابیتس یا توری مرغی با ایجاد یک شبکه مقاوم تنش های سطحی را توزیع کرده و از ترک های مویی جلوگیری خواهد کرد.
ارتعاشات و بارهای دینامیکی هم می توانند در ترک خوردن یونولیت تاثیر گذار باشند. ارتعاشات ناشی از ترافیک سنگین فعالیت های ساختمانی مجاور یا حتی بارهای دینامیکی در ساختمان های بلند می توانند به مرور زمان باعث ایجاد ترک در سقف شوند.
کاهش ترک خوردن یونولیت
استفاده از یونولیت با کیفیت بالا می تواند بسیار موثر در کاهش ترک خوردن یونولیت باشد. اطمینان از خرید یونولیت از تولیدکنندگان معتبری چون آریافوم که بهترین کارخانه یونولیت اصفهان است و استانداردهای تولید را رعایت می کند موضوع بسیار مهمی است که باید مورد توجه داشته باشید.
نصب صحیح یونولیت ها و رعایت فاصله گذاری و بتن ریزی کامل در تیرچه بلوک می تواند تا حد زیادی در کاهش ترک خوردن یونولیت موثر باشد.
تقویت گچ کاری و استفاده از رابیتس یا توری مرغی در محل اتصالات و همچنین اجرای حداقل دو لایه گچ‌کاری (گچ و خاک و سپس سفیدکاری) با ضخامت مناسب ترک خوردن یونولیت را در سازه کاهش می دهد.
اجرای صحیح تأسیسات ترک خوردگی یونولیت را کم می کند. مسیرهای تأسیساتی نباید به گونه ای باشد که به بلوک های یونولیت آسیب رسانده و نقاط ضعف ایجاد کند.
راهنمای نگهداری یونولیت قبل از نصب
نگهداری صحیح یونولیت پیش از نصب تأثیر بسزایی در کیفیت نهایی و دوام سازه دارد. عدم رعایت نکات انبارداری می تواند منجر به آسیب دیدن یونولیت و بروز مشکلات آتی شود.
باید یونولیت در برابر نور مستقیم خورشید محافظت گردد چرا که اشعه ماوراء بنفش (UV) نور خورشید به تدریج باعث تخریب سطح یونولیت و کاهش خواص فیزیکی آن خواهد شد از این رو یونولیت باید در مکانی سرپوشیده یا حداقل با پوشش مناسب نگهداری شود.
یونولیت باید در برابر حرارت و آتش حفظ شود چرا که یونولیت ماده ای قابل اشتعال است و باید آن را دور از منابع حرارتی شعله مستقیم و هرگونه مواد شیمیایی قابل اشتعال نگهداری کرد. رعایت نکات ایمنی در انبارداری یونولیت از اهمیت بالایی برخوردار است.
محافظت از یونولیت در برابر رطوبت و آببسیار مهم است هرچند یونولیت ذاتاً آبگریز بوده ولی تماس طولانی مدت با آب و رطوبت بالا می تواند باعث جذب رطوبت جزئی در سلول های باز آن و کاهش جزئی خواص عایق بندی شده و جدای از آن رطوبت می تواند به بسته بندی و حمل و نقل آسیب رساند.
محافظت از یونولیت در برابر فشارهای مکانیکی بسیار لازم است. یونولیت به دلیل ساختار سلولی خود در برابر فشارهای نقطه ای یا ضربات شدید آسیب پذیر بوده و باید آن را روی سطحی صاف و به دور از اجسام تیز یا سنگین انبار کرد تا از شکستگی یا تغییر شکل آن جلوگیری شود.
انبار مناسب برای نگهداری یونولیت باید دارای تهویه کافی باشد تا از تجمع بخارات احتمالی و رطوبت جلوگیری شود.
مقاومت یونولیت در برابر حشرات موذی
مقاومت نبودن یونولیت در برابر حشرات موذی به ویژه موریانه از مشکلات یونولیت و یکی از نگرانی های مهم در برخی مناطق جغرافیایی است.
موریانه ها به چوب و سایر مواد سلولزی علاقه بسیاری دارند و یونولیت فاقد سلولز است بنابراین یونولیت منبع غذایی برای موریانه نیست. با این حال موریانه ها می‌توانند تونل هایی در داخل بلوک های یونولیت ایجاد کنند تا از طریق آن ها به منابع غذایی خود در سازه مانند چوب و کاغذ یا عایق های سلولزی دسترسی پیدا نمایند. این تونل ها به خود یونولیت آسیب ساختاری جدی وارد نمی کنند اما می توانند مسیر عبور موریانه ها را تسهیل کرده و تشخیص و مبارزه با آن ها را دشوارتر سازند.
جوندگانی چون موش ممکن است برای ایجاد لانه یا عبور اقدام به جویدن و تخریب یونولیت کنند. این مسئله در مناطقی که مشکل جوندگان وجود دارد می تواند نگران کننده باشد. برای رهایی از این مشکل می توانید از یونولیت ضد حشره استفاده نمایید. برخی تولیدکنندگان یونولیت مانند آریا فوم یونولیت هایی با افزودنی های خاص (معمولاً بورات) تولید می کنند که برای موریانه ها یا جوندگان ناخوشایند یا سمی هستند. این یونولیت های اصلاح شده می توانند مقاومت بیشتری در برابر آفات ارائه دهند.
در مناطقی با ریسک بالای هجوم موریانه می توان از موانع فیزیکی نظیر توری های فلزی ریزبافت در اطراف قسمت هایی از یونولیت که در تماس با زمین یا سازه چوبی قرار دارند استفاده کرد.
استفاده از سیستم های ضد موریانه شامل تیمار خاک استفاده از موانع شیمیایی یا ایجاد موانع فیزیکی در کل سازه بهره برد.
بازرسی دوره ای ساختمان برای شناسایی هرگونه نشانه از فعالیت حشرات موذی و اقدام به موقع برای مقابله با آن ها ضروری است.
یونولیت ماده ای با مزایای فراوان در صنعت ساختمان است اما شناخت مشکلات یونولیت از جمله آب رفتگی، ترک خوردگی و نیاز به نگهداری صحیح و ملاحظات مربوط به حشرات موذی امری حیاتی است. با انتخاب محصولات با کیفیت رعایت استانداردهای نصب و انبارداری و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه مناسب می توان از حداکثر پتانسیل یونولیت بهره برداری کرده و به دوام و عملکرد بهتر سازه کمک کرد. آگاهی از این نکات به مهندسان و سازندگان و مالکان ساختمان ها در اتخاذ تصمیمات هوشمندانه یاری می رساند.