در صنعت ساختمان سازی مدرن استفاده از سقف های یونولیتی یا همان پلاستوفوم سقفی به دلیل مزایایی چون سبکی عایق بندی حرارتی و صوتی و سهولت اجرا بسیار رایج شده از این رو آریافوم در این مقاله قصد دارد شما را با علت ترک خوردن گچ روی سقف یونولیت آشنا کند. یکی از چالش های رایجی که مالکان ساختمان های نوساز و قدیمی با آن مواجه می شوند ترک خوردن گچ سقف یونولیت است. این ترک ها که گاهی سطحی و مویی و گاهی عمیق و خطرناک هستند نه تنها ظاهر ساختمان را مخدوش می کنند بلکه می توانند نشانه ای از مشکلات زیرساختی جدی باشند.
برای تضمین زیبایی و پایداری بلند مدت گچ کاری سقف یونولیتی درک کامل علت ترک خوردن گچ سقف و اعمال راه حل های اصولی ضروری است. ما در این مقاله جامع از آریافوم به عنوان متخصص تولید کننده یونولیت باکیفیت و استاندارد قصد داریم تا به عمق این مشکل نفوذ کرده و راهنمای کاملی از دلایل فنی راهکارهای پیشگیری و مراحل ترمیم را ارائه دهیم. با ما همراه باشید تا یاد بگیرید چگونه سقف یونولیتی خود را برای سال ها زیبا و مقاوم نگه دارید.
چرا گچ سقف یونولیت یک چالش است؟
سقف یونولیتی یا پلاستوفوم که به دلیل وزن کم و قابلیت عایق سازی بالا مورد توجه قرار گرفته چون یک بستر متفاوت برای گچ کاری ایجاد می کند. گچ ماده ای صلب است در حالی که یونولیت یک ماده پلیمری با ضریب انبساط حرارتی بالا و جذب آب بسیار پایین و این تفاوت ماهیتی بین بستر یونولیتی و پوشش گچی علت اصلی بسیاری از ترک ها است.
عدم چسبندگی مناسب گچ معمولی روی فوم های پلی استایرن یا همان یونولیت سقفی یک اشکال عمده است. یونولیت ماده ای غیر جاذب بوده و گچ معمولی برای سخت شدن و چسبیدن نیاز به جذب آب توسط بستر زیرین دارد. هنگامی که گچ معمولی روی یونولیت کشیده می شود به دلیل عدم جذب آب کافی اتصال ضعیفی ایجاد می کند و به راحتی ترک خورده یا می ریزد.
علل ریشه ای ترک خوردن گچ روی سقف یونولیت
ترکیدگی گچ روی سقف های یونولیتی اغلب نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف است که هر کدام به نحوی تنش هایی را به لایه گچ وارد می کنند. شناخت دقیق این دلایل اولین قدم برای یافتن راه حل و پیشگیری اصولی است.
عوامل فیزیکی و محیطی
یونولیت به شدت به تغییرات دمایی حساس است. با گرم و سرد شدن محیط (به ویژه در مناطقی با نوسانات دمایی شبانه روزی بالا) یونولیت منبسط یا منقبض می شود. از آنجایی که گچ یک ماده سخت و صلب است نمی تواند همگام با تغییرات ابعادی یونولیت حرکت کند. تکرار این فرآیند انقباض و انبساط تنش های بالایی را به گچ وارد کرده و منجر به ایجاد ترک های مویی یا شبکه‌ای می شود.
رطوبت دشمن اصلی گچ و مصالح ساختمانی است. اگر سقف یونولیتی به خوبی عایق بندی نشده باشد یا نشتی آب وجود داشته باشد رطوبت به زیر گچ نفوذ کرده و باعث نرم شدن و در نهایت تخریب و ترک خوردگی شده که ترک های ناشی از رطوبت معمولاً با تغییر رنگ و زرد شدن گچ همراه هستند.
افت ملات در لایه های زیرین گچ و گیرش سریع ملات می تواند باعث ترک خوردن سطح گچ کاری شده که این ترک ها اغلب مویی هستند و خطری سازه ای ندارند اما زیبایی سقف را تحت تاثیر قرار می دهند.
اشتباهات اجرایی و نصبی
اگر یونولیت سقفی به درستی و تراز نصب نشود یا فاصله صحیح میان پانل ها رعایت نشده تنش های ساختاری ایجاد می شود. نصب گچ روی یک سطح ناهموار باعث شده گچ نتواند وزن خود را تحمل کرده و ترک بخورد.
اگر ضخامت ملات گچ استفاده شده بیش از ۷ تا ۸ سانتیمتر باشد و در یک مرحله اجرا گردد سطح رویی گچ به سرعت خشک و لایه های درونی مرطوب باقی می مانند. آب با تبخیر از لایه های داخلی مسیر خروج بخار را فراهم کرده و ترک هایی را در گچ ایجاد می کند.
گچ کاری در دماهای پایین و زیر صفر باعث می شود آب ملات قبل از سخت شدن یخ بزند. پس از ذوب شدن یخ گچ فاسد شده و انبساط لازم صورت نمی گیرد که نتیجه آن ایجاد ترک در سطح گچ کاری خواهد بود.
در صورت استفاده از رابیتس اگر اجرای آن نادرست باشد یا ضخامت گچ روی رابیتس بسیار کم باشد (نباید از ۱ سانتیمتر بیشتر باشد) احتمال ترک خوردگی وجود دارد. همچنین ناتراز بودن سطح رابیتس یکی از علل رایج ترک خوردن گچ روی رابیتس است.
مشکلات مواد و مصالح
همانطور که اشاره شد علت اصلی ترک خوردن گچ روی فوم های پلی استایرن عدم چسبندگی مناسب گچ معمولی بوده که گچ کاری سطوح یونولیتی که جذب آب بسیار کمی دارند با گچ عادی تقریبا غیرممکن است.
کیفیت پایین مواد و فرایند تولید یونولیت بر دوام و پایداری نهایی سقف تاثیر می گذارد. عیوب تولیدی در یونولیت یا استفاده از مواد بی کیفیت باعث کاهش مقاومت سقف شده و آن را مستعد ترک خوردگی می کند. آریافوم به عنوان یک تولید کننده پیشرو با تعهد به کیفیت استاندارد یونولیت هایی تولید کرده که حداقل عیوب ساختاری را دارند و بستر مناسب تری برای گچ کاری فراهم می آورند.
عوامل سازه ای و مکانیکی
حرکت و جابجایی ساختمان به دلیل نشست زمین تغییرات ساختاری یا فشارهای خارجی تنش های بالایی را به سقف و دیوار وارد می کند. این تنش ها اغلب به صورت ترک های نامتقارن مورب یا پلکانی با زاویه ۴۵ درجه نسبت به افق ظاهر می شوند و می توانند نشان دهنده یک مشکل سازه ای جدی باشند.
نصب تجهیزات سنگین مانند لوسترهای بزرگ یا بار اضافی بر سقف های بالایی می تواند فشار زیادی به ساختار یونولیتی وارد کند که فراتر از آستانه تحمل آن است و منجر به ترک خوردن گچ می شود.
ممنوعیت گچ کاری مستقیم روی یونولیت از نظر مقررات ملی ساختمان
قبل از پرداختن به راه حل های فنی باید به یک نکته مهم قانونی و ایمنی اشاره کرد. طبق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان کشیدن گچ به صورت مستقیم روی یونولیت ممنوع است. این ممنوعیت برخلاف تصور عمومی به دلیل ترک خوردگی نیست بلکه عمدتا به دلیل مقاومت در برابر حریق است.
اگر گچ به صورت نازک و مستقیم روی یونولیت کشیده شود در صورت بروز آتش سوزی آتش به سرعت به یونولیت که ماده ای اشتعال پذیر است رسیده و گسترش پیدا می کند. هدف از مقررات این است که با اجرای یک حائل یا پوشش مناسب مدت زمان رسیدن آتش به یونولیت طولانی تر شود تا ساکنین فرصت فرار داشته باشند.
راه حل ترکیدگی گچ سقف یونولیتی
نصب یک رابیتس یا تور مرغی گالوانیزه بین گچ و یونولیت که این شبکه به عنوان تقویت کننده عمل کرده و همچنین یک حائل مناسب در برابر حریق ایجاد می کند. تور مرغی گالوانیزه به دلیل زنگ نزدن در دراز مدت یک انتخاب عالی است.
اگر گچ روی یونولیت کشیده شده حتما باید با اجرای یک سقف کاذب کناف پوشش نهایی داده شود. خود کناف با ضخامت حدود ۱۲.۵ میلی متر مقاومت خوبی در برابر حریق ایجاد کرده و استانداردها را پوشش می دهد.
مهندسین ناظر معماری موظفند اجرای صحیح این مراحل را کنترل کنند و اگر پوشش نهایی فقط گچ مستقیم روی یونولیت باشد آن را تخلف محسوب نمایند.
پیشگیری از ترک نخوردن گچ سقف یونولیت
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است به خصوص در مورد ترکیدگی گچ که ترمیم آن ممکن است هزینه بر و زمان بر باشد. با پیروی از این راهکارها می توانید دوام سقف های یونولیتی خود را تضمین کنید.
انتخاب مصالح با کیفیت و استاندارد
مطمئن شوید یونولیت سقفی مورد استفاده شما دارای کیفیت و استاندارد لازم است. یونولیت با کیفیت بالا کمتر تحت تاثیر تغییرات دمایی قرار گرفته و نوسانات ابعادی کمتری دارد که به جلوگیری از انبساط و انقباض شدید و ترک خوردگی گچ کمک می نماید. برای خرید یونولیت سقفی باکیفیت و استاندارد با کارشناسان آریافوم تماس بگیرید.
مهم ترین راه حل برای جلوگیری از ترک خوردن گچ روی یونولیت استفاده از گچ مخصوص است. گچ های گیپتون یا گچ های پلیمری دارای چسبندگی بسیار بالا و انعطاف پذیری مناسبی هستند. این گچ ها زمان گیرش اولیه و ثانویه بالاتری نسبت به گچ معمولی داشته و به خوبی با سطوح غیر جاذب مانند یونولیت سازگار می شوند. استفاده از الیاف ویژه و مواد افزودنی مقاوم در برابر رطوبت و ترک در ترکیب ملات گچ مقاومت نهایی کار را افزایش می دهد.
زیرسازی اصولی و تقویت سطح
قبل از گچ کاری سطح یونولیت را با تور مرغی گالوانیزه یا ورق مش تقویت کنید. این ورق ها به عنوان یک تقویت کننده عمل کرده و تنش های کششی ناشی از حرکت یونولیت را جذب می کنند و اجازه نمی دهند ترک به لایه گچ منتقل شود.
سطح سقف یونولیتی باید کاملا تراز و صاف باشد. اگر یونولیت در قسمت هایی پایین تر است ابتدا باید با مالش اضافه های آن برداشته و سطح برای گچ کاری آماده گردد.
اجرای عایق های رطوبتی مناسب از نفوذ آب جلوگیری کرده و عمر گچ را طولانی تر می کند.
رعایت اصول فنی در اجرای گچ کاری
گچ کاری باید حتما در فصل های گرم سال (بهار و تابستان) انجام گردد تا از یخ زدگی آب ملات جلوگیری شود.
ضخامت گچ کاری در هر مرحله نباید زیاد باشد. برای ضخامت های بالاتر باید گچ کاری در چند مرحله با زمان کافی برای خشک شدن لایه زیرین اجرا گردد تا از حبس بخار آب و ایجاد ترک جلوگیری شود.
باید تناسب صحیح آب و گچ در ملات رعایت شود چرا که آب زیاد باعث می شود گچ پس از تبخیر آب تقلیل حجم یافته و ترک بخورد.
ماله کشی بیش از حد نیز می تواند به یکپارچگی سطح آسیب رسانده و ترک های مویی ایجاد کند.
ترمیم ترک های سقف یونولیتی
اگر ترک خوردگی گچ سقف یونولیت شما رخ داده است نگران نباشید. با روش های زیر می توانید این آسیب ها را به صورت موثر ترمیم کرده و از گسترش آنها جلوگیری کنید.
شناسایی علت و توقف رشد ترک
ابتدا باید منشاء ترک (حرارتی رطوبتی یا سازه ای) شناسایی و برطرف شود. اگر ترک ها عمیق هستند یا به سرعت رشد می کنند (ترک زنده) حتما باید با یک کارشناس سازه مشورت کنید. برای تشخیص ترک زنده یا مرده می توان یک تکه شیشه را روی ترک چسباند اگر شیشه شکسته شود ترک زنده است و نیاز به اقدامات جدی تری دارد.
آماده سازی محیط کار
برای جلوگیری از آلودگی محیط کف اتاق را با ورق های پلاستیکی بپوشانید. از یک نردبان مناسب و محکم برای دسترسی ایمن به سقف استفاده کنید.
مشخص کردن و کندن بخش آسیب دیده
ناحیه آسیب دیده گچ (معمولا به شکل مربع یا مستطیل) را با چاقو یا چکش مشخص و برش داده و گچ های شل و تغییر رنگ داده را بردارید. سطح ترک باید به دقت تمیز شده و هرگونه گرد و غبار یا ذرات جدا شده از آن پاک شده تا چسبیدن مواد ترمیمی بهتر انجام گردد.
تقویت محل ترمیم با ورق مش
برای تقویت ناحیه ترمیم شده و جلوگیری از بازگشت ترک از ورق مش یا نوار ترک گیری استفاده کنید. این ورق های فیبری باید به خوبی به محل آسیب دیده چسبانده تا به عنوان یک تقویت کننده مکانیکی عمل کنند. نکته مهم این است که بیش از یک لایه ورق مش استفاده نشود.
ساخت و استفاده از بتونه یا گچ مرمت
بتونه مناسب که دارای انعطاف پذیری بالا و سازگار با سقف یونولیتی است آماده کنید. برای ترک های سطحی گچ یا بتونه مناسب ترین گزینه است اما برای ترک های عمیق می توان از ملات سیمانی یا رزین های ساختمانی استفاده کرد.
با استفاده از کاردک یک لایه نازک از بتونه را روی ورق مش اعمال کنید به گونه ای که سطح ورق به طور کامل پوشانده شود. اطمینان حاصل کنید که مواد به خوبی در ترک ها نفوذ کرده و یک سطح یکدست ایجاد گردد.
سنباده زدن و صاف کردن نهایی
پس از خشک شدن کامل بتونه سطح ترمیم شده باید با سنباده صاف و هم سطح شود. این کار باعث ایجاد ظاهری یکنواخت و طبیعی شده و سقف را برای رنگ آمیزی یا پوشش نهایی آماده می کند.
نقش کیفیت یونولیت در دوام گچ کاری
در ساخت و سازهای جدید توجه به کیفیت یونولیت سقفی می تواند از بروز بسیاری از مشکلات ترک خوردگی در آینده جلوگیری کند. یونولیت های تولیدی آریافوم با رعایت بالاترین استانداردها در ابعاد دانسیته و ترکیب مواد اولیه تولید می شوند. این دقت در تولید تضمین می کند:
یونولیت های با کیفیت در برابر تغییرات دمایی مقاومت بهتری نشان می دهند و انبساط و انقباض کمتری دارند و این ثبات به طور مستقیم از تنش های حرارتی که باعث ترکیدگی گچ می شوند می کاهد.
یونولیت استاندارد سطحی صاف و تراز را برای گچ کاری فراهم کرده و به جلوگیری از خطاهای نصب و ایجاد ترک های ناشی از ناهمواری کمک می کند.
ما در آریافوم تنها تولید کننده یونولیت نیستیم بلکه متعهد به ارائه محصولاتی هستیم که به دوام و پایداری بلند مدت پروژه های ساختمانی شما کمک می کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مشخصات فنی محصولات ما و نحوه اجرای صحیح سقف یونولیت همین حالا با کارشناسان آریافوم تماس بگیرید تا مشاوره تخصصی دریافت کنید.
ترک خوردن گچ سقف یونولیت مشکلی پیچیده است که از تداخل ماهیت صلب گچ و طبیعت پلیمری یونولیت ناشی می شود و توسط عواملی مانند تغییرات دما رطوبت و خطاهای اجرایی تشدید می شود. راه حل اصلی این چالش در انتخاب گچ مخصوص یونولیت (گیپتون یا پلیمری) زیرسازی مناسب (ورق مش) و از همه مهمتر رعایت اصول ایمنی و فنی در اجرا است.
همچنین از نظر مقررات ملی ساختمان اجرای گچ کاری مستقیم روی یونولیت به دلیل ریسک حریق ممنوع است و باید با استفاده از حائل هایی مانند رابیتس یا سقف کاذب کناف تقویت شود.
با شناسایی به موقع علت ترک و ترمیم صحیح آن نه تنها ظاهر ساختمان را بهبود می بخشید بلکه از بروز مشکلات پیچیده تر و سازه ای در آینده جلوگیری خواهد نمود. پایداری و زیبایی ساختمان شما از انتخاب درست مصالح شروع می شود. برای اطمینان از کیفیت زیرسازی و دوام گچ کاری سقف یونولیتی همین امروز محصولات استاندارد یونولیت سقفی آریافوم را تهیه کنید.
سوالات متداول
آیا ترک های روی گچ سقف یونولیت خطرناک هستند؟
ترک های مویی و سطحی معمولا خطر سازه ای ندارند و ناشی از انقباض یا تغییرات دما و رطوبت هستند. اما ترک های عمیق گسترده یا در حال افزایش که به سرعت رشد کرده یا در نقاط حساسی مانند ستون ها ظاهر می شوند می توانند نشانه ضعف سازه یا نشست باشند و باید توسط مهندس ساختمان بررسی گردند.
بهترین نوع گچ برای گچ کاری روی یونولیت چیست؟
بهترین انتخاب گچ مخصوص یونولیت یا گچ گیپتون (Gipson) است. این گچ ها به دلیل خاصیت چسبندگی و انعطاف پذیری بالا به خوبی روی سطوح غیر جاذب مانند یونولیت می چسبند و در برابر تغییرات ابعادی ناشی از دما مقاوم تر هستند.
چگونه می توان از ترک خوردن گچ سقف یونولیت در مناطق سردسیر جلوگیری کرد؟
در مناطق سردسیر باید حتما گچ کاری در فصول گرم سال انجام شود. اگر گچ کاری در سرما ضروری است باید از یخ زدن آب ملات جلوگیری و همچنین استفاده از عایق حرارتی مناسب و یونولیت با کیفیت بالا به کاهش نوسانات دمایی کمک می کند.
وظیفه ورق مش یا تور مرغی در ترمیم ترک چیست؟
ورق مش یا تور مرغی به عنوان یک تقویت کننده عمل می کند. این شبکه فیبری تنش های کششی را جذب کرده و به بتونه یا گچ ترمیم کننده کمک نموده تا پیوستگی خود را حفظ و از بازگشت ترک در محل ترمیم شده جلوگیری نماید.
آیا آریافوم یونولیت های ضد حریق تولید می کند؟
آریافوم متعهد به تولید یونولیت های با کیفیت و مطابق با استاندارد است. برای اطلاعات دقیق درباره انواع فوم سقفی اصفهان و ویژگی های کندسوز بودن محصولات با ما در ارتباط باشید.